معضل بیکاری با پی آمدهای مالی و به ویژه روانی ای که به دنبال دارد، در بلند مدت، در اغلب افراد، منجر به احساس بیهودگی و انزوا از جامعه در میان بیکاران می شود. این مسئله، در بلند مدت می تواند موجب بزهکاری شده و آثار مخربی بر نظم اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی کشورها داشته باشد.
در حقیقت، بیکاری و بزهکاری علت و معلول یکدیگر هستند. به طوریکه بیکاری در بسیاری از مواقع باعث بزهکاری می شود و از طرف دیگر، در اغلب موارد، شخص بزه کار با وجود سابقه ی کیفری، بیکار است و یافتن شغل برای وی دشوار است.
یکی از سازمان هایی که در ارتباط تنگاتنگ با این معضل اجتماعی و آسیب های اجتماعی مرتبط با آن قرار دارد، سازمان زندان ها می باشد.
نقطه ی قوت سازمان زندان ها در ایران، بر خلاف بسیاری دیگر از کشورها، این است که در این کشور، زندان ها تحت نظارت پلیس یا دادسرا فعالیت نمی کنند و این سازمان پس از انقلاب اسلامی، به عنوان سازمانی مستقل شناخته شده است. لذا این سازمان تنها، وظیفه نگهداری از مجرم را بر عهده دارد و امر کشف جرم بر عهده ی آن نیست و به همین دلیل، نیازی به برخورد با زندانی ندارد.
بنابراین، این سازمان به منظور کاهش آسیب های اجتماعی، توانمند سازی، ایجاد شرایط اولیه برای اشتغال، جلوگیری از گرایش به اعتیاد، بزهکاری، و بازگشت مجدد زندانیان به زندان، برنامه های مختلفی در دستور کار خود دارد. یکی از این برنامه ها، همکاری با سازمان فنی و حرفه ای است که به این هدف، از سال 1371، چندین تفاهم نامه ی همکاری میان این دو سازمان منعقد شده است.
بر اساس این تفاهم نامه ها، یکی از مهمترین برنامه های اجرایی در سطح زندان های کشور، برنامه هایی در راستای ایجاد مهارت است. به عنوان مثال، برگزاری کارگاه های مهارت آموزی ویژه ی مددجویان در زندان و آموزش حرفه ای تخصص هایی همچون مکانیک موتور های بنزینی، معرق کاری، تعمیرات رایانه، تعمیر مدارات الکتریکی، قالی بافی، مشبک کاری، پیرایش مردانه، منبت کاری، نصب و سیم کشی تجهیزات، فناوری اطلاعات، هویه کاری با پارچه، تذهیب کاری، روبان دوزی، سفالگری ، سرمه دوزی تزئینی، تعمیر تلفن همراه و سایر تخصص های مرتبط.
بدین ترتیب، افراد پس از آزادی، با اتکا به دوره های مهارتی طی شده و همچنین با پشتوانه ی گواهینامه های مهارتی که در پایان دوره به مهارت جویان تعلق می گیرد، می توانند آینده ی خود را به سمت یک زندگی سالم و موفق سوق دهند. بدین ترتیب، فرصتی فراهم می شود تا خانواده ی آن ها نیز، از معضلات اجتماعی پیش گفته، نجات یابند.
البته این مهارت آموزی ها در حوزه ی زندان ها هنگامی مؤثرتر است که مهارت ها در راستای علاقه و توانمندی های مهارت آموز و همچنین، نیاز جامعه باشد و موضوع مهم این است که آموزش صرف این مهارت ها بدون ایجاد بستر های مناسب و بدون در نظر گرفتن تسهیلات لازم برای راه اندازی کارگاهی برای کاربردی کردن آن ها، مثمر ثمر نخواهد بود.
لذا، سازمان زندان ها در کنار اقدامات مفید سازمانی، در راستای مهارت آموزی به زندانیان، می تواند با کمک سایر نهادهای دولتی و خصوصی و همچنین انجمن های خیریه، گام های مؤثری را در جهت عملیاتی کردن مهارت های زندانیان آزاد شده و در نتیجه، کاهش بیکاری و بزهکاری های اجتماعی آن ها بردارد.
به طور کلی، چنین همکاری هایی در سطح نهادهای مختلف جامعه، در ایجاد اشتغال پایدار، انگیزه، امید به زندگی و اشتغال زندانیان پس از آزادی از زندان، نقش مؤثری دارد.
