نام گروهک تروریستی «القاعده» که پس از حمله انتحاری 11 سپتامبر 2001 به برج های دوقلو تجارت جهانی توسط «جورج دبلیوبوش» رئیس جمهور پیشین آمریکا اعلام شد و پس از آن بر سر زبان ها افتاد تا به امروز در صدر مباحث مربوط به تروریسم دنیا بوده است.
گروهک تروریستی القاعده که در دهه 80 میلادی در خلال حمله نظامی ارتش شوروی سابق به افغانستان با هدف مبارزه با نیروهای خارجی تشکیل شد پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با ایدئولوژی «سلفی‌گرایی جهادی» و با حمایت مستقیم دولت آمریکا با سازماندهی قوی‌تری شروع به انجام اقدامات و عملیات های تروریستی در مناطق مختلفی از کشورهای افغانستان و پاکستان کرد و پس از مدت کوتاهی با ایجاد شاخه های گوناگون در کشورهای مختلف دامنه فعالیت های تروریستی خود را گسترده‌تر کرد.
از جمله شاخه های القاعده در دیگر کشورها را می توان داعش در عراق، جبهة النصره در سوریه، جماعت اسلامی در جنوب شرق آسیا، انصار الشریعه در یمن و گروهک الشباب در شرق و شمال آفریقا نام برد.
یکی از زیر شاخه های گروهک القاعده که با هدف توسعه افکار سلفی و تکفیری و به زعم این گروهک به منظور ایجاد یک حکومت اسلامی و اجرای شریعت اسلام در منطقه غرب آفریقا تشکیل شده است گروهک تروریستی «جماعة نصرة الاسلام و المسلمین» که به اختصار «جماعت نصرة» خوانده می شود، است.
این گروهک تروریستی در 1 مارس 2017 میلادی از ادغام 3 گروه تروریستی وابسته به القاعده به نام های «المرابطون»، «انصار الدین» و «مسینا» با انتشار یک ویدئو در فضای مجازی اعلام موجودیت کرد. سرکرده و موسس این گروهک یکی از تروریست های معروف القاعده شخصی به نام «ِأیاد أغ غالی» می باشد. و از سرکردگان مهم آن می توان «مختار بلمختار» ، «جمال عکاشة» و «محمد کوفا» را نام برد.
محدوده فعالیت این گروهک تروریستی در کشورهای مالی، نیجر و بورکینافاسو می باشد و هدف خود را بیرون راندن نیروهای متجاوز فرانسوی و برقراری یک حکومت اسلامی در این مناطق اعلام کرده است.
گروهک القاعده که در قاره آفریقا شاخه ها و انشعابات متعددی دارد با تشکیل این گروهک در محدوده جغرافیایی ذکر شده چندین هدف را دنبال می کند. اول اینکه بتواند جوانان این مناطق را که اکثریت مسلمان و سنی مذهب هستند، با تبلیغات فریبنده جذب و از آنها به عنوان نیروی تروریستی در عملیات ها استفاده کند. دوم اینکه تشکیل این گروهک در این سه کشور می تواند به عنوان یک پل ارتباطی با سایر گروهک ها در شمال و مرکز آفریقا باشد. چرا که این گروه از شمال با دیگر شاخه القاعده در شمال آفریقا معروف به «بلاد مغرب اسلامی» (فعال در الجزایر و لیبی) و از جنوب به گروهک تکفیری – تروریستی بوکوحرام متصل می‌شود.
بیابان ها و کوهستان های کشور مالی مرکز اصلی فعالیت این گروه تروریستی می باشد و بیشتر اعضای آن را جوانان همین مناطق تشکیل می دهند. این گروهک علاوه بر مبارزه علیه دولت مرکزی این کشور با نظامیان فرانسوی که در این کشور حضور دارند نیز مبارزه می کند.
گروهک «جماعت نصرة» تنها دو روز پس از اعلام موجودیت اقدامات تروریستی خود را آغاز کرد و در اولین عملیات خود با حمله به نیروهای ارتش مالی 11 نظامی را کشت و 5 نفر دیگر را زخمی کرد. این گروهک تنها پس از چند روز از این عملیات، یک نظامی فرانسوی را در جنگل های مالی کشت و در اقدامات بعدی خود چندین بار به نیروهای ارتش مالی و بورکینافاسو حمله کرد و تعدادی از نیروهای آنها را به قتل رساند.
این گروهک به موازات حمله به نیروهای حکومتی کشورهای مالی و بورکینافاسو به مقر نیروهای اشغالگر فرانسوی نیز حمله کرده و تعدادی از نیروهای ارتش فرانسه را نیز کشته است. تروریست های جماعت نصرة در سال 2017 به سفارت فرانسه در بورکینافاسو حمله و تعداد 8 نفر را کشته و 12 نفر را زخمی کردند. در آخرین جنایت خود نیز در 14 دی ماه 1399 با حمله به دو روستا در مرز نیجر و مالی 56 غیر نظامی را کشته و 20 نفر دیگر را زخمی کردند.
در خاتمه می توان گفت گروهک تروریستی «جماعة النصرة الاسلام و المسلمین» از زمان اعلام موجودیت تاکنون که بیش از 3 سال از آن می‌گذرد با انجام تعداد زیادی عملیات های تروریستی خود را به عنوان یک گروهک فعال و منسجم تروریستی نشان داده است که در چارچوب اهداف تروریستی قدم برمی‌دارد. این گروهک که از حمایت های ریشه اصلی خود یعنی القاعده برخوردار می باشد در طی این مدت با نشر عقاید سلفی-تکفیری در این منطقه توانسته است جوانان زیادی را جذب خود کند و در حال حاضر تعداد نیروهای این گروهک را بیش از 2000 نفر تخمین می زنند که اکثرا از جوانانی هستند که شاید با فنون اقدامات تروریستی آشنایی کامل نداشته باشند؛ اما به واسطه آشنایی با جغرافیای بیابانی و بعضا کوهستانی آن مناطق کار مقابله و شکست آنها را سخت کرده است.
از طرفی دولت کشورهای مالی و بورکینافاسو نیز به علت ضعف سیاسی و اقتصادی و هم‌چنین وجود فقر گسترده در کشورشان توانایی مقابله با این عناصر تروریست را ندارند. در بعد دیگر این موضوع شاهد این هستیم که دولت های اروپایی بالاخص کشور فرانسه که زمانی نه چندان دور این مناطق را اشغال و به مستعمره خود تبدیل کرده بود، در این برهه با سردادن شعار مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت و دموکراسی به این کشورها لشگرکشی کرده اند تا با گروهک های تروریستی مبارزه کنند .
اما تاریخ به خوبی گواهی می دهد که حضور نظامی کشورهای غربی در کشورهای درگیر با تروریسم هیچ گاه نتوانسته است توأم با موفقیت باشد و ارمغانی جز فقر، جنگ زدگی و ناامنی بیشتر را برای آنها نداشته است، بارزترین شاهد مثال این رویه اشتباه را می توان در اشغال نظامی 20 ساله افغانستان توسط آمریکا دید که پس از گذشت دو دهه نه تنها دولت متجاوز آمریکا نتوانسته است ریشه تروریسم و گروهک های تروریستی را در افغانستان بخشکاند؛ بلکه به وضوح می بینیم که تفکرات تروریستی و گروه های تروریستی به شدت در سایر نقاط دنیا افزایش پیدا کرده‌اند و چیزی جز چپاول ثروت ملی و افزایش روزافزون مشکلات این کشورها را شاهد نبوده‌ایم و در این مورد نیز اشغال نظامی کشورهای مالی، بورکینافاسو و نیجر توسط فرانسه عایدی جز مصائب بیشتر برای مردم این مناطق نخواهد داشت.
تصاویر سرکردگان گروهک «جماعة نصرة الاسلام والمسلمین»:
«أیاد أغ غالی» بنیان گذار و سرکرده گروهک
«مختار بلمختار» از اعضای اصلی گروهک
«جمال عکاشة»
«محمد کوفا»
«تعدادی از عناصر تروریست گروهک جماعة نصرة الاسلام والمسلمین»
نقشه چگونگی پراکندگی عناصر تروریست گروهک در بین سه کشور مالی،بورکینافاسو و نیجر که با رنگ سبز مشخص شده است